Лена Иванова: “Бары уопсай кыайыыбыт”

Бу күннэргэ дойду бэрэсидьиэнэ Владимир Путин «Арктика зонатын сирин-уотун туһунан» ыйаахха уларытыылары киллэриитэ Саха сирин олохтоохторун улаханнык үөртэ. Арктика зонатыгар хабыллыбыт улуус олохтоохторугар көдьүүһэ тугуй? Маныаха бэйэтин санаатын СӨ төрүт олохтоох аҕыйах ахсааннаах норуоттар бырааптарын боломуочунайа Лена Иванова үллэһиннэ: 

— РФ Арктикатааҕы сиригэр-уотугар тоҕо биэс эрэ улуус киирэрий, диэн Саха Өрөспүүбүлүкэтин салалтата, Бырабыыталыстыбата, Парламена бары туруорсубуттара хас да сыл буолла. Ил Дархан Айсен Николаев ыйаах баттаныытын түргэтиирин ситистэ. Чахчы, бары уопсай кыайыыбыт. Дойдуту таһымыгар ылан көрдөххө, “РФ Арктикатааҕы зонатын социальнай-экэнэмиичэскэй сайдыытын стратегията” диэн 2020 сылга диэри үлэлиир Бырабыыталыстыба Уурааҕа баар. Билигин саҥа Стратегия бырайыага оҥоһулла сылдьар. Арктика зонатын улуустара бэйэлэрэ туспа сайдалларын туһугар үлэлэһиэхтэрин сөп.
Тустаах Стратегиянан “РФ Арктикатааҕы зонатын социальнай-экэнэмиичэскэй сайдыытыгар РФ судаарыстыбаннай бырагыраамата” диэн хас даҕаны хос бырагыраамалаах Уураах 2025 сылга диэри улэлиир. Биһиги улуустарбыт ити уларыйыыга киирсэн үлэлэһиэхтэрин наада.
Аны өрөспүүбүлүкэ таһымыгар ылан көрдөххө, 2020 сылга диэри үлэлиэхтээх “Арктика уонна Хотугу улуустар социальнай-экэнэмиичэскэй сайдыыларыгар СӨ комплекснай бырагыраамата” Уураах оҥоһуллубута. Билигин саҥардылла сылдьар. Арктика министиэристибэтэ ыам ыйын 22 күнүгэр ити бырагырааманы саҥардыыга научнай-практическай кэмпириэнсийэни тэрийэр. Манна улуус бэрэстэбиитэллэрэ, учуонайдар, уопсастыбаннас, улуус дьокутааттара, министиэристибэлэр бары кыттыахтаахтар.
Онон, бастатан туран, бырагыраамаларга киириэхтээхпит, территорияларын сайдыытыгар үп-харчы тыырыллыыта чопчу бырагырааманан көрүллэр.
Иккиһинэн, сокуон өттүгэр үгүс уларыйыы барара күүтүллэр. Урукку өттүгэр биэс эрэ улуус буоллаҕына, билигин 13 улуус барыта киирэр.
Арктика дьонун-сэргэтин олохторун хаачыстыбата мөлтөх, учууталлар, быраастар, атын исписэлиистэр тиийбэттэр, айан, тырааныспар уонна да атын боппуруостара уустук диибит. Сайдыы чопчу Арктикаҕа анаммыт федеральнай да, өрөспүүбүлүкэ даҕаны бырагыраамаларын нөҥүө барар. Үптэрэ-харчылара туспа тыырылыннаҕына, олох хаачыстыбата тубустаҕына, исписэлиистэр кэлиилэрэ үксүөх, оччотугар, холобура, үөрэх хаачыстыбата даҕаны тупсуох этэ. Билигин сорох биридимиэттэргэ учууталлар суохтарынан сибээстээн, оҕолор биир кэлим эксээмэни туттарыыларын хаачыстыбата намыһах. Онон эбии аҕыс улуус Арктика зонатыгар киирбитэ, бу улуустар сайдыыларыгар көдьүүстээх буолуоҕа.

 

Людмила ПОПОВА, “Саха сирэ” хаһыат, edersaas.ru

0
0

Добавить комментарий

Ваш e-mail не будет опубликован. Обязательные поля помечены *